کد مطلب:48049 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

الف ـ در قرآن كريم، به چند نوع بهشت اشاره شده است؟ ب ـ چرا قرآن مجيد، در توصيف بهشت، بيشتر به بهشت صفا پرداخته تا بهشت لقأ؟ آيا با توجه به اين كه قرآن كريم، بهشت لقأ را برتر ميداند (رضوان من اللّه اكبر)، و ميدانيم كه پرداختن قرآن به بهشت صفا، به دليل مقتضيات زماني و سطح معلومات آن روز مردم بوده است، آيا اين گونه تبليغات، سبب گرايش بيشتر مردم به آن نميشود؟

1. در قرآن كريم، واژة جنات به صورت جمع به كار رفته است.

2. دربارة دليل چنين كاربردي، در سخني از ابن عباسآمده است: هفت نوع بهشت داريم: فردوس، عدن، نعيم، دارالخُلد، جنة المأوي، دارالسلام، عليين.( معجم مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهاني، ص 96، دارالكتب الاسلامية. ) ملاحظه ميشود كه در اين انواع بر شمرده شده، به وسيلة ابن عباس، تقسيم بندي پرسشگر محترم از بهشت، به صفا و لقأ وجود ندارد و در قرآن هم به آن تصريح نشده است.

3. اين كه در قرآن كريم، دربارة بهره مندي بهشتيان از نعمتهاي شبيه به نعمتهاي دنيايي، سخن به ميان آمده، نه از آن روست كه خداوند اراده فرموده با به ميان كشيدن سخن دربارة بهشت صفا، از آن براي تطميع مردم به گرايشهاي ايماني، آن هم با توجه به سطح معلومات آن روز مردم عرب، بهره برداري ابزاري كند، بلكه اساساً سير تكاملي انسان، به گونهاي طبيعي، بدان جا ميانجامد; توضيح آن كه، نعمت ها و لذايذ دنيايي، مانند تغذيه، ازدواج و...، زمينه ها و وسايل پا بر جايي زندگي دنيايي هستند; وانگهي، انسان با همين وجودِ دنيايي خود و روحي كه در اين دنيا، با چنين ساختاري به سر برده و بخشي از سير تكاملي خود را در همين بستر، سپري نموده است، و در استمرار همين مسير، به جهاني ديگر منتقل ميشود. انتقال انسان از جهان فنا به جهان بقا، بدان معنا نيست كه وجود ابتدايي او باطل شده، براي او وجودي ديگر كه باقي باشد، ايجاد ميشود، بلكه همين وجود، پس از آن كه در وضعيتي متغير و در معرض نابودي بود، در موقعيتي ثابت و غير متحوّل قرار ميگيرد و بدان انتقال مييابد; از اين رو، پس از انتقال، يا متنعم به نعمتهايي از قبيل نعمتهاي دنيوي و يا معذّب به بلاهايي از آن دست خواهد بود; با اين تفاوت كه اين نعمت ها يا بلاها، مانند نعم و بلاياي دنيوي، موقت و تغييرپذير نبوده، بلكه باقي، دائمي و جاودانه خواهند بود.( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 3، ص 107 ـ 111، مؤسسه اعلمي. )

4. بيترديد، بهشت از نگاه قرآن كريم، داراي درجاتي طولي بوده، عاليترين درجة آن، همان است كه از آن به رضوان الهي تعبير شده است.(توبه، 72) اين درجه از بهشت، به كساني اختصاص دارد كه محور تصميمگيريهاي آنان در زندگي دنيايي، رضايت محبوب، به جاي ارضاي هواهاي نفساني و حتي عشق رسيدن به بهشت بوده است; كساني كه با كوششهاي فراوان، حقيقت كمال انساني را در دست يابي به رضاي الهي دانسته، و در عمل بدان پاي بند بودند. نتيجة چنين تلاشي سخت و در كشاكش گزينش رضاي الهي به جاي خواستة نفس، نشان و منزلتي بدانان ميبخشد كه در مأواي رضوان الهي جاي ميگيرند; همان كه در آية شريفة فوق،(توبه، 72) از آن به پيروزي عظيم ياد شده است. در حقيقت، رضوان الهي كه ثمرة رهروي انسان در مسير رضايت الهي در دنياست، آن قدر مهم و بلند مرتبه است كه حتي جنتهاي ديگر، يعني نعيم و غيره، در برابر آن، هم زاد نقمت و درد و رنج است; هر چند كه خود مرتبهاي از بهشت ميباشد.( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 10، ص 14و15، دارالكتب الاسلامية. )